PROSTAT KANSERİ VE ATOM TEDAVİSİ
Radyoaktif akıllı molekül nedir?
Akıllı moleküller vücuda girdikten sonra hastalığın kendisini ve metastazlarını bulup yapışacak ve hastalıklı dokunun içerisine girebilecek şekilde tasarlanmış küçük moleküllerdir. Hastaya hiçbir etkisi ve zararı yoktur. Bu moleküller laboratuvarda radyoaktif bir madde ile işaretlenerek hem teşhis hem de atom tedavisi uygulamak için kullanılırlar.
PSMA PET/BT sintigrafisi nedir? Diğer yöntemlere üstünlüğü nedir?
Prostat kanserinin teşhisinde, yaygınlığının belirlenmesinde ve takibinde yeni geliştirilmiş en ileri teknolojik görüntüleme yöntemidir. PSMA isimli akıllı molekül radyoaktif maddeyle işaretlenerek hastaya damar yoluyla verilir. 1 saat sonra da PET/BT görüntüsü alınır. Prostat kanserini teşhis etmede kullanılan en başarılı yöntemdir.
Klasik PET/BT’den farkı nedir?
Klasik FDG PET/BT görüntülemesinde şeker metabolizmasına bakılır. Her türlü tümör görüntülenebilir. Ancak, prostat kanserinde çok işe yaramaz. PSMA PET/BT ise sadece prostat kanserinde kullanılır ve çok etkindir. PSMA prostat kanserini vücutta nerede varsa orayı bulur.
Her prostat kanserli hasta bu filmi çektirmeli mi?
Hayır. Prostat kanserinin çok çeşidi vardır. Sadece yüksek riskli hastalara ve tedaviden sonra hastalığın tekrar ettiği durumlarda yapılır.
Herhangi bir yan etkisi var mıdır? Hastalar yüksek radyasyon dozuna maruz kalır mı?
Hayır. Herhangi bir yan etkisi yoktur. Hasta hiç bir şey hissetmez. Çekim süresi kısa ve kolaydır. Her hastaya uygulanabilir. PSMA PET/BT’nin radyasyon dozu klasik FDG PET/BT’den daha azdır.
Nerede yaptırabilirim? SGK ödüyor mu?
Türkiye’deki büyük sağlık merkezlerinde yapılabilmektedir. Üniversite, Eğitim ve araştırma hastanelerinde yapılırsa SGK kapsamında yapılabilir.
Bu akıllı moleküller kullanılarak prostat kanserli hastalar tedavi edilebilir mi?
Evet tedavi edilebilir. Lu-177 ile işaretlenen akıllı moleküller kullanılarak bu hastalara atom tedavisi uygulanabilir. Lu-177 ile yapılan atom tedavileri yaklaşık 15 yıldan bu yana başka kanserlerin tedavisinde etkili bir şekilde kullanılmaktaydı. Şimdi PSMA adı verilen akıllı molekülle prostat kanserinde de uygulanmaya başladı..
Hangi hastalara bu tedavi uygulanır?
Bu tedavi deneysel bir tedavi yöntemidir. Hastaların standart tedavileri almış veya çeşitli sebeplerle alamıyor olmaları gerekir. İleri evre prostat kanserlerine uygulanır. Kemoterapi ve radyoterapi almasına rağmen hastalığı ilerleyen hastalarda kullanılabilir.
Tedavinin yan etkileri var mıdır?
Tedavini en önemli yan etkisi ağız kuruluğu oluşturmasıdır. Ayrıca kemik iliğini etkileyerek kan değerlerinde düşüklüğe yol açabilir. İyi bir klinik değerlendirme ve doz ayarlamasıyla bu tür yan etkilerin oluşması engellenebilir. Bu tedavi sırasında saç dökülmesi, bulantı kusma gibi yaşam kalitesini bozan etkiler görülmez.
Tedavinin hastalık üzerine ne gibi olumlu etkisi vardır?
En önemli etkisi özellikle kemik metastazlarına bağlı ağrılar kontrol altına alınabilmektedir. Henüz belli olmamakla beraber yaşam süresini uzattığına dair güçlü kanıtlar ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla ileri evre prostat kanserli hastalarda bir umut gibi gözükmektedir.
Prostat kanserinde Lu-177 ile atom tedavisi nasıl uygulanmaktadır?
Bütün atom tedavileri özel olarak tasarlanmış atom tedavi odalarında uygulanır. Bu odalar görünüş olarak diğerlerinden hiçbir farkı yoktur. Hastaların tedavi öncesi herhangi bir hazırlık yapmalarında gerek yoktur. Tedavi damar yolu ile yaklaşık 30 dk süre içerisinde Lu-177 PSMA’nın verilmesinden ibarettir. Odada 1 gece kalınır. Taburcu olduktan sonra hastalar normal yaşantılarına dönebilirler. Hastaların radyasyon nedeniyle tecrit edilmeleri gerekmez.
Hangi sağlık merkezlerinde uygulanabilir ve SGK ödüyor mu?
Atom tedavi odası ruhsatına sahip büyük sağlık merkezlerinde uygulanabilir. Tedavi SGK kapsamında yapılmaktadır.
